Participatiemethoden

Hieronder noemen we een aantal methoden die horen bij de verschillende stappen in het participatieproces. Dit overzicht is niet compleet, dus het is belangrijk om zelf ook onderzoek te doen naar de beste toepassing van de methoden voor jouw gemeente. 

Informeren

In de participatieaanpak geef je aan op welke manier je bewoners wilt informeren. Je kunt gebruik maken van massamedia (bijvoorbeeld een website, krant of televisie) of juist van een persoonlijke aanpak waarbij je als gemeente vaak in de wijk bent. Een uitgangspunt van participatie is om laagdrempelig en inclusief te zijn; dat bepaalt mede welke methoden je wel of niet inzet. Denk ook na over de rol van de bestuurder en het inzetten van bekende gezichten uit de wijk in je communicatie. Mogelijke methoden:

• excursie, bijvoorbeeld naar een project;
• energiemarkt, met stands van betrokken partijen;
• modelwoning of informatiepunt in de wijk;
• koffiekar met informatie en gesprek;
• bewonersavond of informatiebijeenkomst;
• huis-aan-huisbrief;
• website en sociale media.

Interactie en dialoog

In gesprek gaan over zorgen en wensen, luisteren en vertrouwen opbouwen is een continu proces. Richt de dialoog met de wijk zo in dat je verschillende groepen bereikt. Doe dat op verschillende plekken en op een laagdrempelige manier. Gesprekken leveren naast input voor het uitvoeringsplan ook concrete tips op voor de dienstverleningsaanpak van de gemeente. Denk bij interactie en dialoog aan een goede verslaglegging en aan het terugkoppelen van wat je hebt gehoord aan de hele buurt. Mogelijke methoden:

• enquête, keuzewijzer of peiling;
• participatieve Waarde Evaluatie (PWE);
• inloopspreekuur;
• wijkwandeling of straatgesprekken;
• keukentafelgesprekken;
• bewonersavond met dialoogtafels;
• burgerpanel of burgerberaad;
• dilemma’s bespreken (methode dilemmalogica).

Coproductie met bewoners

In coproductie met bewoners gaat het over onderwerpen waar bewoners invloed op kunnen hebben. Coproductie is een gelijkwaardig proces, bij voorkeur met een vaste groep. Coproducties hebben een kop en een staart, je werkt toe naar een besluit of een plan. Je kunt het hele uitvoeringsplan in coproductie met de buurt maken. Dat vraagt van deelnemers een lange adem. Je kunt ook over deelonderwerpen coproductie organiseren. Bijvoorbeeld over: hoe organiseren we de financiering? Hoe beperk je overlast van werkzaamheden? Hoe richt je daarna de wijk opnieuw in? En hoe organiseren we de werkzaamheden in de woning bij aanleg van een warmtenet? Mogelijke methoden:

• meedenkteam dat aan een deelplan werkt;
• werkatelier.

Bewonersinitiatieven 

Bewonersinitiatieven kunnen een belangrijke bijdrage leveren aan de warmtetransitie. Investeer tijd in het kennismaken met bewonersinitiatieven en in het onderhouden van de relatie. Kies bewust of je ze wilt ondersteunen met kennis, capaciteit of geld. En of je hun alleen ondersteunt of echt gaat samenwerken. Mogelijke methoden: 

• faciliteren en ondersteunen;
• samenwerken door het realiseren van opgroeiruimte;
• samenwerkingsovereenkomst.

In je participatietraject combineer je waarschijnlijk verschillende participatiemethoden. Om zo aan te sluiten bij verschillende voorkeuren binnen de wijk, en fases binnen het proces. Je kunt bijvoorbeeld eerst een enquête houden onder bewoners van een bepaald wijk en deze informatie gebruiken als input voor een kleinere groep bewoners in een burgerpanel. Of je kunt juist beginnen met een kleine representatieve groep en de uitkomsten hiervan toetsen met een brede dialoog of keukentafelgesprekken.

• Participatiemethoden: Werkvormen participatie | Energie Particpatie 
• Participatieve Waarde Evaluatie (PWE) | TU Delft
• Handreiking burgerberaden | VNG
• Dilemmalogica: Vakkenis Dilemmalogica | CommunicatieRijk
• Handvatten opgroeiruimte energiegemeenschappen | Energie Samen en Duurzaam door (RVO)