Toegankelijkheidslinks Ga naar de hoofdinhoud
NPLW logo
Helpdesk

Bewoners Watergraafsmeer bouwen aan duurzame buurtwarmte

11 februari 2025

In de Amsterdamse wijk Middenmeer wil een bewonersinitiatief de restwarmte van datacenters van het Science Park gebruiken om 5.000 woningen te verwarmen. Daarom richtten ze de buurtcoöperatie MeerEnergie op. Samen met de gemeente Amsterdam en Firan werkt MeerEnergie aan de toekomst van hun (buurt)energievoorziening.

Gemeente
Amsterdam
Inwoners gemeente
931.298
Woonwijk en straat met flats in de achtergrond
Toelichting bij deze afbeelding
Foto: Firan

Bewoners vroegen zich zo’n 10 jaar geleden af of de restwarmte van het koelsysteem van de Jaap Eden IJsbaan te gebruiken is om huizen mee te verwarmen. Om het hele jaar te profiteren van restwarmte, ontstond het idee om ook te kijken naar de restwarmte van de datacenters op het Science Park. 

Naast een duurzame woning wilden de bewoners niet meer afhankelijk zijn van een commerciële organisatie. Energie is een basisbehoefte. De bewoners willen zelf de controle houden over hoe de warmte wordt opgewekt en hoe de tarieven worden bepaald.

Buurtcoöperatie oprichten

Om een partner te kunnen zijn in overleggen over de energievoorziening, richtten de buurtbewoners al vrij snel de coöperatie MeerEnergie op. In samenwerking met Firan, de specialist in infrastructuur voor nieuwe energie van Alliander, onderzocht MeerEnergie de mogelijkheden. Ze berekenden dat het datacenter Equinix, op het Science Park, voldoende restwarmte produceert om 5.000 Middenmeerse huishoudens te verwarmen.

In het begin werkten er vooral vrijwilligers bij MeerEnergie. Gedurende de 10 jaar dat het project loopt, is MeerEnergie steeds professioneler geworden. Zo is er een samenwerkingsovereenkomst met Firan en de gemeente Amsterdam. De gemeente leent MeerEnergie €2 miljoen om door te groeien naar een buurtwarmtebedrijf.

MeerEnergie, de gemeente Amsterdam en Firan stemden samen de structuur van de samenwerking en taakverdeling af. Het kernteam van de 3 partijen komt eens per 2 weken bijeen. Er is 1 contactpersoon voor de 3 partijen zodat de lijnen kort blijven.

Voorbeeld voor andere wijken

De coöperatie werkt met vier werkgroepen: techniek, financiën, organisatie en wijkbereik. Vooral die laatste, het bereiken van bewoners, is cruciaal. Inmiddels liggen de eerste buizen voor het project in de grond en werkt de coöperatie aan een grote campagne om zoveel mogelijk burgers te betrekken. Er gaan 42 vrijwilligers langs de deuren om bewoners te informeren. 85% van de inwoners moet akkoord gaan, alleen dan kan het project gerealiseerd worden.

Als alles volgens plan verloopt worden de eerste huizen in 2028 op het warmtenet aangesloten. Dit project is niet alleen uniek door de schaal en de ambitie, maar ook omdat het een voorbeeld kan zijn voor bewonersinitiatieven in andere gemeenten. Coöperaties zoals deze laten zien dat – door samen te werken – duurzaamheid én zeggenschap hand in hand kunnen gaan.

Dit is een artikel van Energie Regio Noord-Holland. Lees hier het hele artikel: Bewoners Watergraafsmeer bouwen samen aan duurzame buurtwarmte: ‘Onze energie, onze keuze’

Meer informatie

Relevante praktijkvoorbeelden

Witte galerijflat in groene omgeving (flatgebouw Lieven de Key)
“Riothermie is op veel plekken inzetbaar”

In Amsterdam-Noord willen Woonstichting Lieven de Key, Firan en Waternet ruim 600 sociale huurwoningen aansluiten op een zeerlagetemperatuurnet. De bron voor het warmtenet is riothermie: restwarmte uit rioolwater. Als alles meezit, gaat in het najaar de schep de grond in. “Het is mooi om te laten zien dat bepaalde alternatieven voor gas echt mogelijk zijn.”

10-03-2025
“Riothermie is op veel plekken inzetbaar”
Man met folder in de hand spreekt een vrouw aan die in de deuropening staat
Van huisfluisteren tot collectief inkopen in Veldhoven

Bewoners meekrijgen in verduurzaming. Dat lukte gemeente Veldhoven door mensen met bouwkundige kennis en met verstand van installatietechniek aan te trekken. Mensen die ook een boodschap begrijpelijk en empathisch kunnen overbrengen. En door de bewonersactiviteiten in de juiste volgorde aan te bieden. Nancy van der Linden vertelt over de opbrengst van de pilot van de DoeTank Publieke Ontzorging, gericht op particuliere woningeigenaren.

05-03-2025
Van huisfluisteren tot collectief inkopen in Veldhoven
Foto van Bleskensgraaf in Molenland. Kanaal met aan weerszijden vrijstaande en 2-onder-1-kap-woningen en op de achtergrond een kerktoren.
"Samenwerking met bewoners leidt tot concrete resultaten"

De Zuid-Hollandse gemeente Molenlanden zet zich actief in om inwoners te betrekken bij de warmtetransitie. Door dorpsinitiatieven te stimuleren én te ondersteunen, zet de gemeente mooie stappen vooruit richting de uitvoering. Jordy Venderbos, adviseur duurzaamheid en energietransitie, is heel positief. “Bij participatie gaat het erom dat je aansluit bij wat leeft in jouw gemeente.”

03-03-2025
"Samenwerking met bewoners leidt tot concrete resultaten"
Bekijk alle praktijkvoorbeelden