Gebruik restwarmte uit datacenter Aalsmeer in uniek energie-uitwisselingsnet
Een potplantenexporteur, zwembad met sporthal en kindcentrum in Aalsmeer gebruiken sinds 2019 een deel van de beschikbare restwarmte van het nabijgelegen datacenter. Daarmee zijn ze volledig aardgasvrij. De gemeente stond aan de start van dit unieke energie-uitwisselingsproject.
Datacenter NorthC
Drie gebouwen in de wijk Hornmeer gebruiken de restwarmte van het nabijgelegen datacenter van NorthC. Het datacenter krijgt in ruil voor de restwarmte koude terug en bespaart daarmee op elektriciteitsgebruik voor koeling. Het datacenter heeft veel meer restwarmte beschikbaar (in totaal 4 MW) en levert deze in de toekomst mogelijk ook aan andere partijen.
Onderzoek naar afzet restwarmte
De vraag kwam in 2015 uit onverwachte hoek, legt adviseur Energietransitie Richard van Leeuwen van de gemeente Aalsmeer uit. ‘De energieleverancier van het datacentrum NorthC vroeg ons of het gebruik van restwarmte interessant zou zijn voor ons sportcentrum De Waterlelie, in beheer bij Exploitatie Sportaccommodaties Aalsmeer (ESA). In het bijzonder voor het zwembad dat toe was aan renovatie van de installaties. De gemeente is namelijk eigenaar van dit sportcentrum. We hebben toen energieadviesbureau Infinitus gevraagd om als onafhankelijke partij onderzoek te doen naar mogelijke duurzame oplossingen. Er bleek veel meer beschikbare restwarmte te zijn dan het sportcentrum nodig had. Daarom ging Infinitus op zoek naar mogelijke warmtevragers die ook deze lagetemperatuurrestwarmte kunnen gebruiken.’
Hoge kosten transportbuizen
Vanwege de hoge kosten voor het leggen van de transportbuizen moesten nieuwe warmtevragers wel uit de buurt van het datacenter komen. Van Leeuwen: ‘Daarom zijn we in gesprek gegaan met het toen nog te realiseren Integraal kindcentrum Triade en potplantexporteur Fertiplant. We wisten dat er nieuwbouw moest komen voor de school en Fertiplant wilde uitbreiden. Infinitus heeft met Fertiplant meegedacht hoe deze uitbreiding kon aansluiten op de restwarmte.’
Rijksdienst voor Ondernemend Nederland (RVO) ondersteunde de verkenning van Infinitus vanuit de Meerjaren Afspraken over Energiebesparing (MJA3-ICT) in de ICT-sector. Van Leeuwen: ‘Uniek aan dit project is het ontbreken van een (dure) warmtebuffer. De warmte-afnemers zijn 24 uur per dag afhankelijk van het warmteaanbod van het datacenter. Dit maakte goede afspraken met alle partijen noodzakelijk. Het project is daarom een gezamenlijk initiatief van alle de vier deelnemers, waaronder NorthC en de gemeente Aalsmeer.’
Techniek achter de innovatie
De restwarmte van het datacenter wordt nu voor een deel als bron gebruikt voor de warmtepompen van de andere deelnemende partijen. Deze restwarmte wordt aangevoerd op een temperatuur van ongeveer 20 graden Celsius. Vervolgens komt het water retour met circa 10 graden Celsius. Circulatiepompen transporteren het water. Elektrische warmtepompen in elk gebouw brengen de warmte op de juiste temperatuur.
In de zomer kunnen Triade en Fertiplant ook koelen met hun warmtepompen. Daarbij wordt de vrijkomende warmte op het net gezet. Sportcentrum De Waterlelie gebruikt deze warmte bijvoorbeeld voor het tapwater van de douches en het op temperatuur houden van het binnenzwembad. Fertiplant gebruikt de restwarmte voor ruimteverwarming (vloerverwarming) van de hal en het kantoor. En verder voor het spoelen van plantenwortels met warm water.
Risico’s besproken
Voor het project is een businesscase gemaakt, waarin de deelnemer met het grootste profijt de zwaarste lasten draagt. Van Leeuwen: ‘We hebben deze businesscase inclusief tegenvallers heel transparant met elkaar besproken. Ook hebben we het over risico’s gehad. De vanzelfsprekendheid van een netbeheerder met een leverancier heb je niet, want je bent niet verplicht koude of warmte aan het net te leveren. Dus hoe ga je daarmee om? Verder hebben we besproken hoe het nu moet als het datacentrum op een gegeven moment stopt of de gemeente het zwembad sluit.’
De deelnemers besloten voor een terugverdientijd van tussen de 7 en 11 jaar te gaan met de mogelijkheid om ook andere partijen te laten aansluiten. ‘Voor elk van de deelnemers was de berekende terugverdientijd immers anders’, legt Van Leeuwen uit. ‘Als één van de partijen stopt, moeten de overige partijen naar een oplossing zoeken.’
Begin klein
Het innovatieve energie-uitwisselingsnet ging uiteindelijk in september 2019 van start. Het project kreeg van RVO 450.000 euro Demonstratie Energie- en Klimaatinnovatie subsidie voor de aanleg van het energie-uitwisselingsnet en de aanpassing van de eigen installaties van de deelnemende partijen. Voor wie ook een soortgelijke samenwerking in een energiehub overweegt, heeft Van Leeuwen nog wel een aantal tips: ‘Blijf groot dromen, maar begin klein. Kijk naar potentiële plussen, maar boek die niet te vroeg in. Dan loop je het gevaar dat je van de meest positieve businesscase uitgaat. Gun iedereen zijn eigen enthousiasme en drijfveren over het project. Bij ons lag dat voor Fertiplant anders dan voor bijvoorbeeld Integraal kindcentrum Triade. Mooi dat kinderen die dagelijks met computers en mobieltjes werken nu zien hoe we met de restwarmte van een datacenter de school verwarmen.’
