Brecht van Hulten: In het Klimaatakkoord is afgesproken dat we in 2050 7,5 miljoen woningen en 1 miljoen gebouwen van het aardgas af hebben. Dat gaat stap voor stap, wijk voor wijk en is een forse opgave. Iedereen krijgt ermee te maken. Gemeenten hebben een centrale rol in het bepalen van de juiste aanpak. Per gebied, maar ook van bedrijven en burgers wordt verwacht dat ze op een andere, slimmere manier omgaan met energie en alles wat daarmee samenhangt. Wat verandert er allemaal en wat moeten we samen doen om dit proces soepel te laten verlopen? Daar gaat deze podcastserie over, met in deze aflevering aandacht voor de warmtepomp. Welkom! Wat leuk dat je luistert naar aflevering negen van Expeditie Energie. Mijn naam is Brecht van Hulten en in deze aflevering alles wat je wilt weten over de warmtepomp. Welke successen zijn er al behaald? Hoe staat het met technische innovaties en wat is er nodig om de productie en aanschaf van warmtepompen te versnellen en op te schalen? Dat ga ik bespreken met Susanne van Suylekom, programmamanager Wijkaanpak bij afval- en warmtebedrijf HVC en specialist op het gebied van warmtepompen en Sybe Noordermeer, MT-lid energiemarkt bij het Ministerie van Klimaat en Groene Groei. Welkom allebei! Goed dat jullie er zijn. Het is even wennen, hè, dat Klimaat en Groene groei. Maar zo heet het ministerie.

Sybe Noordermeer: Zeker, zo heet het vanaf deze zomer.

Brecht van Hulten: Ja, voor deze podcast is dat zeer toepasselijk natuurlijk. Ehm, ja, laten we even in zijn algemeenheid beginnen. We moeten dus allemaal onze warmtesystemen gaan verduurzamen de komende jaren. Er zijn allerlei plannen voor bedacht en één daarvan is 1 miljoen warmtepompen tot 2030. Dat is het doel wat er gesteld is. Waarom is dat eigenlijk nodig?

Sybe Noordermeer: Zoals je ook schetst eigenlijk moeten alle huizen moeten af van verwarming door aardgas. En daar zijn verschillende oplossingen voor. Je hebt warmtenetten, maar daar zal eerder in een andere podcast over gesproken En je hebt warmtepompen. En warmtepompen kunnen ook electric zijn, of hybride. En ja, dat is gewoon één van de componenten die je nodig hebt om die 7,5 miljoen huishoudens van het gas af te krijgen. Dus dat is gewoon een essentieel onderdeel.

Brecht van Hulten: Ja, en die 1 miljoen, waar komt dat getal vandaan?

Sybe Noordermeer: Nou, dat is een afspraak die ook samenhangt met het klimaatakkoord, waarbij je dus kijkt naar 2030 en hoeveel de gebouwde omgeving dan zijn CO2-uitstoot moet reduceren. En daar dat is doorvertaald naar een bijdrage voor warmtepompen en dat zijn er 1 miljoen.

Brecht van Hulten: Juist ja. Ja, Susanne, Sybe zei het al warmtenetten. Het kan zijn dat er is afgesproken door je gemeente dat er in jouw wijk op termijn een warmtenet komt. Als je dat kunt achterhalen als bewoner van: O,, komt er in mijn wijk een warmtenet en er komt er één. Moet je dan zeggen: dan maar geen warmtepomp?

Susanne van Suylekom: Nee, dat zou voor mij wat kort door de bocht zijn, want de transitievisie warmte waarin de bewoner dat kan achterhalen, die zijn, meestal zijn die bekeken op wijkniveau, vaak op CBS-buurtniveau. En stel je voor je wijk bestaat uit een groep woningen bij elkaar en dan de sportvelden en dan nog een stel kavel woningen, wat villa's uit 2010 en je woont in één van die villa's en je hoort toevallig bij die wijk. Daar kan het ook maar heel goed zijn dat voor jou een warmtepomp handiger is. En ook als je nu een warmtepomp heel rendabel kan kan aanschaffen voor je woning, ja dan? Dan kun je nu alvast aan de slag en dan zou ik het de bewoner niet afraden. Gewoon omdat er dan ook die positieve energie zit voor die verandering.

Brecht van Hulten: Ja. Dus jij zegt eigenlijk als je eraan denkt en je bent ermee bezig en je hebt misschien ook al wel dingetjes in je huis gedaan: Gewoon doen die warmtepomp.

Susanne van Suylekom: Ja, want als je... Ja, het zijn vaak nu al mensen die hebben gewoon een bepaalde liefde voor techniek. Die hebben al vroeg zonnepanelen aangeschaft, die hebben al geïsoleerd. En als je dan heel goed die warmtepomp erbij zou kunnen hebben, ja doe het dan gewoon.

Brecht van Hulten: Iemand die ook vindt dat je eigenlijk best wel snel kunt overgaan tot de aanschaf van een warmtepomp, is Jouke Westendorp van de organisatie Thuisbaas. Die geven onafhankelijk energieadvies bij het aardgasvrij maken van woningen en zij vindt dat we veel vaker en sneller een warmtepomp zouden moeten aanschaffen. Zij zetten vraagtekens bij het mantra Eerst isoleren, dan pas een warmtepomp. Je hoort Jouke Westendorp.

Jouke Westendorp: De trias energetica is eerst isoleren en dan pas duurzaam je warmte opwekken. Dat is best een goede gedachte, maar in de praktijk is het vaak heel zinvol om daar niet al te strak aan vast te houden. De volgorde is soms gewoon handiger om alvast een warmtepomp te halen, zeg maar. Maar. Een ander punt is dat je denkt dan eerst isoleren. Dan ga je vervolgens opzoeken. Oké, maar hoe goed moet ik dan isoleren? En dan pakt iedereen de nieuwbouwnorm erbij. En een nieuwbouw norm is echt heel dik geïsoleerd en die is in oude huizen eigenlijk gewoon heel moeilijk haalbaar. En dan trekken heleboel mensen de conclusie oh nou ik kan niet dik isoleren, dus ik kan geen warmtepomp. En die conclusie, dat is dus heel erg jammer. Daar stopt het heel vaak. Ja, het is gewoon een zinvolle investering voor voor bijna iedereen. En hoe hoger je gasgebruik, hoe zinvoller.

Brecht van Hulten: Oké, zij zegt dus het is een zinvolle investering en je hoeft niet eerst al die enorme isolatiemaatregelen te nemen zoals in de nieuwbouwhuizen, maar gewoon al veel sneller overgaan tot de aanschaf van een warmtepomp. Ja, heeft ze daar een punt, Sybe?

Sybe Noordermeer: Nou, eigenlijk. Het is een beetje ja en nee. Je moet wel degelijk je huis tot op zekere hoogte isoleren wil je met een warmtepomp kunnen voorzien in je warmtevoorziening. Maar het verschilt ontzettend per individueel geval tot hoe ver je moet gaan. Dus wij raden ook altijd aan om te kijken op de website Verbeterjehuis.nl welke maatregelen je allemaal kan nemen. En als je op een gegeven moment wat concreter wil kijken hoe dat kan, kijk dan of jouw gemeente ook een programma met energiecoaches heeft. Die kunnen bij jou thuis kijken wat jij specifiek moet doen. Het klopt dat je niet tot het niveau van een nieuwbouwhuis hoeft te isoleren voor je een warmtepomp kan installeren. Dat klopt.

Brecht van Hulten: Oké. Laten we eens even kijken. Waar hebben we het eigenlijk over? Susanne. Er zijn dus twee soorten warmtepompen: de all-electric en de hybride. Wat zijn nou precies de verschillen tussen die twee? En wanneer schaf je de ene aan en wanneer de andere?

Susanne van Suylekom: Een all-electric warmtepomp heeft uh, dan heb je één apparaat staan de de warmtepomp. Daar zijn ook weer verschillende smaken in, want je hebt warmtepompen die werken met buitenlucht als bron of met grondwater als bron of sommige zelfs, voor woonboten bijvoorbeeld met oppervlaktewater als bron. Maar die hebben dus alleen elektriciteit nodig en maken daarmee warm water en warmte voor je cv-systeem. Hybride warmtepompen die werken naast de bestaande cv-ketel. Soms zit er ook een cv-ketel ingebouwd, dus dan heb je een soort combi-systeem. Maar die hebben dus nog steeds gas nodig en daarnaast ook elektriciteit voor de warmtepomp. En vaak wordt het warme water dan helemaal gemaakt met nog steeds met gas en dan een deel van de warmte, het deel van het jaar dat je niet heel erg veel warmte nodig hebt., dat het niet heel erg hard vriest, maak je dan met de warmtepomp.

Brecht van Hulten: Ja, moet ik dat een beetje zien zoals bij een hybride elektrische auto? Dus in principe werkt die warmtepomp en als hij het niet trekt, helemaal, dan springt je cv-ketel bij.

Susanne van Suylekom: Zoiets. Dat als je heel hard gaat op de snelweg, dat je dan gewoon rijdt op je brandstofmotor. En als je lekker langzaam tuft door de woonwijk, dan doe je dat elektrisch. Zoiets.

Brecht van Hulten: En als je nou moet kiezen, moet ik nou een all-electric aanschaffen of een hybride? Welke, voor welke afweging sta je dan? Waar let je dan op?

Sybe Noordermeer: Ja, je moet dus inderdaad dan wel degelijk kijken naar hoe goed je huis geïsoleerd is en ook naar de afgiftesystemen van je verwarming. Dat heeft allemaal een effect op met wat voor warmtepomp je aan de slag kan en ook daarom adviseren wij dus: kijk even of er een energiecoach beschikbaar is voordat je dat zelfstandig besluit. In veel bestaande bouw kan je sowieso met een hybride warmtepomp uit de voeten, ook al is er netcongestie, want dat speelt ook nog een rol. Daar komen we misschien later nog op.

Brecht van Hulten: Nee, laten we het meteen niet bespreken inderdaad, want we hebben natuurlijk de vorige aflevering over gehad netcongestie. Als je allemaal een elektrische warmtepomp neemt, dan zou je kunnen denken: dan komt het net in de problemen. Hoe zit dat?

Sybe Noordermeer: Ja, nou, ook daarvoor geldt dat dat dus per gebied afhankelijk is. De netbeheerders hebben een kaart gepubliceerd op basis waarvan je kan zien of jouw buurt, wijk of gemeente of daar sprake is van een congestiegebied. Wij adviseren dat als er sprake is van congestie in jouw gebied, neem dan contact op met je netbeheerder als je een all-electric warmtepomp overweegt om te vragen of dat kan. Een hybride warmtepomp kan altijd, dus in die zin voor bestaande bouw in congestiegebieden zou je nog steeds over kunnen gaan tot het gebruik van een hybride warmtepomp.

Brecht van Hulten: Precies, maar voor een all-electric moet je dat dus even checken, of dat kan.

Susanne van Suylekom: Dat is wel iets wat hierin niet altijd benoemd wordt. En dat is ook all-electric warmtepompen hebben een pieklast, die ongeveer gelijk is aan een waterkoker. Dus het is niet, die hebben we ook allemaal gewoon in huis, en uh de pieklast van zonnepanelen of het laden van je auto kan veel hoger zijn, of van je inductiefornuis. Dus het is ook niet.. Nee, het is meer als je het allemaal doet en tegelijkertijd en altijd, dan is er plotseling een vaste extra lading op het ook voorspelbare lading op het net. Van alle mensen die 's ochtends inderdaad gaan douchen of die allemaal hebben geprogrammeerd dat de verwarming op een bepaalde tijd langzaam weer moet gaan opstarten, waardoor dat invloed kan hebben. Maar er zijn ook genoeg andere factoren in huis die daar invloed op kunnen hebben. Dus het is niet zo dat dat...

Brecht van Hulten: Het is niet alleen die warmtepomp.

Susanne van Suylekom: Het is niet ik... Ik vind soms dat iets te veel schuld wordt gelegd bij de warmtepompen en dat vind ik niet helemaal terecht.

Brecht van Hulten: Oké, waarvan akte. Het is dus juist de combinatie inderdaad voor die piekbelasting. En wie daar meer over wil weten moet even de vorige aflevering luisteren over netcongestie. Ja, we noemden dat einddoel, 1 miljoen woningen voor 2030. Er is al heel veel gebeurd. Wat hebben we al bereikt op dat punt?

Sybe Noordermeer: Nou, we hebben natuurlijk het actieprogramma Warmtepompen waarin we zeggen dat we in drie jaar tijd 150.000 warmtepompen, hybride warmtepompen, willen installeren in bestaande bouw. Vorig jaar zijn het er ruim 50.000 geweest. Dit jaar hopen we ook op een vergelijkbaar aantal. Dus op dat vlak liggen we op schema zou je kunnen zeggen. Maar tussen 150.000 en 1 miljoen zit nog wel een gat. Ze moeten de komende jaren echt wel flink aan de bak willen we dat halen? En ja. Nou, zoals jullie ook allemaal hebben kunnen lezen, gaat de verplichte warmtepomp vanaf 2026 niet door in het nieuwe coalitieakkoord.

Brecht van Hulten: Dat is geschrapt. Ja, dat was een voornemen dat iedereen verplicht een warmtepomp. Als je er één aanschaft, dan moest die, moest het een warmtepomp zijn. Dat is geschrapt.

Sybe Noordermeer: De normering heette dat. Nou, dat is wel zo terecht. Maar wij dachten wel dat het een soort extra push zou creëren waarbij mensen alsnog over zouden gaan tot die hybride warmtepompen of gewone warmtepompen om die te installeren. Het klopt dat ja. Het moet zichzelf terugverdienen. De subsidie blijft ook gewoon in stand. Dus ook met het huidige instrumentarium denken we dat we een eind kunnen komen.

Brecht van Hulten: Oké, dus het is niet zo dat jullie een wanhoopszucht slaakten toen het geschrapt werd van oh, hoe gaan we nu ons doel bereiken?

Sybe Noordermeer: Nou, ik denk wel dat het voor de mensen in de sector en zeker ook voor de installatiebranche heeft het echt was het echt wel een tik. Die hadden zich er op voorbereid. Die dachten van hé, gegarandeerd gaan er nu heel veel meer mensen die warmtepompen aanschaffen, dus ik denk zeker dat het daar heeft zeker een impact gehad. Maar we moeten ook verder en we kijken nu vooruit naar hoe we alsnog die doelen kunnen halen.

Brecht van Hulten: Ja, ja, want de markt?

Susanne van Suylekom: Voor de branche is het waardeloos, want de voorspelbaarheid gaat eruit als elke vier jaar op basis van de politieke wind die er waait, er weer andere regelingen komen, andere verplichtingen, andere subsidies.

Brecht van Hulten: Oké, dus het heeft niet super veel impact vooralsnog. Voor de branche wel, maar misschien niet voor het behalen van de doelen. Hoe staat het met de productie van warmtepompen eigenlijk? Kunnen we aan de vraag voldoen?

Sybe Noordermeer: De fabrieken zijn er die zijn gebouwd, dus in die zin is het voor. Is er voldoende capaciteit om te voorzien in de vraag? Maar nogmaals, we moeten wel echt een extra push nog doen om te zorgen dat die transitie wel echt op gang blijft. Vorig jaar is het best hard gegaan met de verkoop van warmtepompen, maar dat lag ook aan de hoge gasprijs die nog naalden na de inval van Rusland in Oekraïne. Dit jaar is de prijs een stukje lager en dan zie je dat dat gelijk impact heeft op de verkoop van warmtepompen.

Brecht van Hulten: Nou komt er van Europa ook nog een nieuwe regeling aan. Die zou wellicht ook nog wel een positieve impuls kunnen geven als het gaat om de aanschaf van warmtepomp. En dat is die - moet ik even spieken - die ETS-2-regeling, uhm, daar moet je wel even heel kort uitleggen hoe dat zit.

Sybe Noordermeer: Nou, ETS-2a, dat is ook nog was. Dat zit eigenlijk bij het ministerie van Ruimtelijke Ordening. Maar ETS-2 is eigenlijk, moet je vergelijken met het systeem zoals dat nu al bestaat voor de grote industrie. Je hebt gewoon emissierechten en naarmate de tijd vordert komen er steeds minder rechten en wordt de prijs dus hoger. En dat wordt ook ingevoerd straks in de gebouwde omgeving. En daarmee krijg je dus een opdrijvend effect op de gasprijs. En dat zou er toe moeten leiden dat mensen dus sneller overgaan tot het verduurzamen van hun huis omdat het gewoon voordeliger wordt om over te stappen op niet-fossiele energiebronnen.

Brecht van Hulten: Oké. Dus. Nou ja, er was een kinkje in de kabel. Dit komt er dan weer aan. Al met al, hoe als jij kijkt in de toekomst. Gaan we die 1 miljoen halen, denk je? Is dat binnen handbereik voor 2030?

Susanne van Suylekom: Ik weet niet of het binnen handbereik is, maar als je nu ziet hoeveel meer het al de standaard is, hoeveel meer rust mensen thuis hebben met het idee van een warmtepomp. Als ik verschil met vijf jaar geleden dat mensen echt iets hadden van jaaa dat dat werkt allemaal niet en dan krijg je niet warm en zo. Tegenwoordig zie je zoveel plekken waar men maar mensen zal zeggen nee, ik heb een warmtepomp. Alle nieuwbouw die ermee wordt opgeleverd met prachtige systemen die gewoon lekker werken en dat comfort bij mensen van het komt wel goed. Dat is volgens mij het belangrijkste om ervoor te zorgen dat het gewoon langzaam doorgaat en dat als men inderdaad op punt komt van die cv-ketel oud of ze gaan verhuizen en dat ze naar nieuw huis kijken en eens even kijken. Goh wat moet er vervangen worden? En soms dat gewoon in één keer meepakken zonder dat het een hele grote moeilijke beslissing is. Maar omdat ze al gewoon weten van dit komt goed, dit heb ik al gezien, dit werkt.

Brecht van Hulten: Ja, dat scheelt dus al. Dus dat is een positieve ontwikkeling. Hoe zit het met de prijs eigenlijk? Wat kost een warmtepomp nu? Grofweg.

Susanne van Suylekom: Dat verschilt een beetje. Wat heb jij ervoor betaald?

Sybe Noordermeer: Nou, het zat in de range van 5 tot € 7000.

Susanne van Suylekom: Ja, en dan de subsidie er nog af. Toch?

Sybe Noordermeer: Die moet er daarna nog af, ja.

Susanne van Suylekom: Ja, maar dat is dan voor hybride. En het kan...

Brecht van Hulten: Sybe heeft net een warmtepomp aangeschaft.

Sybe Noordermeer: Ja, klopt. Hybride.

Susanne van Suylekom: Voor all-electric kan het ook wel oplopen, afhankelijk van of je er eentje hebt met een bodembron en dan, afhankelijk van waar die bodem bron moet komen en hoeveel materiaal ervoor nodig is, kan het ook wel oplopen naar € 20.000.

Brecht van Hulten: En dat is nog wel echt een enorm bedrag om op te hoesten.

Susanne van Suylekom: Dat is, die zie je ook wat vaker bijvoorbeeld in nieuwbouw, waarbij dat makkelijker gaat om dat in één keer achter elkaar aan te leggen. En voor bestaande bouw zie je ze iets meer met een luchtwaterwarmtepomp. Dus met een buitendeel dat eruitziet als een airco.

Brecht van Hulten: Oké, en dan zitten we in die range zoals...

Susanne van Suylekom: Iets duurder, meestal voor all-electric, omdat je dan ook nog een uh een tapwaterdeel erbij hebt. Ja, met een buffervat.

Brecht van Hulten: Juist, en hybride zit we een beetje in die range zoals Sybe zei. En daar kan dus.., hoeveel subsidie verwacht je dan?

Sybe Noordermeer: Nou wij, de ISDE subsidieert tot 30% per warmtepomp, dus het is ongeveer 30% wat je zou kunnen terugkrijgen, afhankelijk van het type warmtepomp. Het verschilt per type, dus dat kan je van tevoren opzoeken. Als je een investering overweegt en maar 30% moet je van uitgaan.

Brecht van Hulten: Dat is op zich nog steeds best wel een bedrag voor veel mensen natuurlijk om op te hoesten en voor sommige mensen is dat gewoon helemaal niet aan de orde nog. Maar nou kan ik me voorstellen als echt flink gaan opschalen dat die prijs ook weer gaat zakken. Wat verwacht jij daarvan?

Sybe Noordermeer: Ja, je zou verwachten dat er meer concurrentie komt en dat uh in die zin partijen elkaar gaan beconcurreren op prijs. Een ander belangrijk element van het bedrag wat je moet betalen zijn de installatiekosten. En als het zo zou lukken om in plaats van twee in één dag een warmtepomp te installeren, dan zou je dat ook terugzien in de eindprijs op je factuur. Want dat is gewoon minder tijd, dus minder uren.

Brecht van Hulten: Want dat is nu nog steeds..

Susanne van Suylekom: Één van de thema's in de markt of ze ze plug en play kunnen maken. Nu is de installatie van een warmtepomp nog best wel veel werk, ook het inregelen ervan. Als dat makkelijker is... Ja, vaak zijn twee mensen twee dagen bezig, terwijl een installateur van cv-ketels er twee in z'n eentje in een dag ophangt.

Brecht van Hulten: Dat is wel een verschil, dus daar gaan die kosten dan inzitten.

Susanne van Suylekom: Dat kan ook wat anders zijn en duurt dus wat meer werk om het goed ingeregeld krijg soms in het eerste jaar, dus daar zitten gewoon wat meer manuren ook in.

Sybe Noordermeer: Dat is de techniek. Maar dat slim aanstuurbaar, dat komt net eigenlijk ook al kort ter sprake. Naar de toekomst toe zou je vooral willen dat apparaten, de warmtepomp, je elektrische auto. Uh, nou, de waterkoker lijkt me wat ver, maar misschien de wasmachine, dat die van elkaar weten. Hé, ik gebruik nu stroom zodat je de pieken uit het elektriciteitsgebruik kan halen. Dat zou heel behulpzaam zijn naar de toekomst toe om het elektriciteitsnet niet zwaarder te belasten.

Brecht van Hulten: Ja, ik begreep ook dat dat één van de dingen staat in het landelijk actieplan Net congestie dat die slim aan stuurbare warmtepomp de norm moeten worden. Hoe staat dat er voor dan? Is dat ook nog toekomstmuziek? Is dat nog theorie of of zijn er al al prototypes of hoe moet ik dat voor me zien? Er worden nu.

Sybe Noordermeer: Onderzoek naar gedaan, dus het is in die zin niet iets wat volgend jaar al werkelijkheid is. Maar ik begreep dat het onderzoek dat TNO hiernaar doet wel in de afrondende fase is. Ja, wat voor implementatie termijn daar dan aan vast zit? Kijk toch ook naar jou?

Susanne van Suylekom: Ik heb meer het idee dat dit juridisch een probleem is omdat een huis slim aansturen. Daarvoor is er al van alles aanwezig wat je waardoor je fantastische apparaten kan aansturen. Maar de koppeling dat men vanuit buitenshuis vanuit het netbeheer zou kunnen aansturen wat er in aan huis gebeurt, dat mag juridisch nog helemaal niet. Dus volgens mij zit daar de uitdaging.

Brecht van Hulten: Klopt, en daar zijn mensen ook. Ja, dat hoor je nu. Wat was het ook alweer? Rob Jetten in je meterkast? Exact. De tendens is dat mensen daar toch niet op zitten te wachten.

Sybe Noordermeer: Nou, uiteraard kan het ook op basis van vrijwilligheid. Maar het klopt dat, als je dat zou willen, en als je, zeker als je het zou willen verplichten, dat er dan nog wel wat moet worden veranderd in de wet- en regelgeving. Zover zijn we op dit moment nog niet en het politiek draagvlak daarvoor zie ik ook niet.

Susanne van Suylekom: Maar ook op het moment dat mensen dat zeggen 'Rob Jetten in je meterkast'. Wat ontzettende framing is natuurlijk. Dan moeten mensen zich misschien ook gaan realiseren dat als wij een zo betaalbaar en zo optimaal mogelijk energiesysteem willen met z'n allen, dat we dan beter iets uitrollen wat gewoon vanuit landelijk is goed worden bedacht hoe we dat zo slim mogelijk doen. En op dit moment zijn we met de hele energietransitie en zeker de warmtetransitie bezig door het een beetje lokaal aan elkaar te rijgen. En het is allemaal net suboptimaal omdat we maar niet willen dat er vanuit bovenaf slim over wordt nagedacht. Er wordt ook heel erg slim gedacht lokaal, maar als je kijkt inderdaad naar net congestie en en naar de kosten van warmtenetten en hoe die kosten nu over het algemeen de voordelen van de maatschappelijke voordelen niet uitkomen bij de mensen die worden aangesloten. Dan wil je het eigenlijk slimmer doen. En overkoepelend.

Brecht van Hulten: Ja, niet ieder voor zich, maar echt regie van bovenaf. En dan het echt heel slim doen zodat het voor iedereen betaalbaar is.

Susanne van Suylekom: Maatschappelijk lastige mensen kunnen niet zeggen ik wil weinig betalen en ik wil niemand in mijn meterkast. Dat gaat niet.

Brecht van Hulten: Samen. We hebben dus nog een paar dingetjes op te lossen. Hoe zit het eigenlijk met de mankracht? Zijn er genoeg? Overal zijn natuurlijk personeelstekorten. Als ik hoor dat er twee dagen duurt dat twee mensen aan het werk zijn, hebben we daar wel genoeg mensen voor. Ook om deze hele operatie van warmtepompen paar installaties voor elkaar te krijgen.

Sybe Noordermeer: We hebben er ook een extra push opgezet. Vanuit de overheid is ook een subsidie beschikbaar om mensen op te leiden om te zorgen dat dit werk. Dat er mensen zijn die dit werk kunnen doen. Maar het is ontegenzeggelijk zo dat je concurreert met de bouw en met andere technische installaties. Dus op het moment dat je het installeren van warmtepompen minder aantrekkelijk maakt, ja, dan kunnen die mensen ook iets anders gaan doen.

Brecht van Hulten: Ja, daar ligt ook nog wel een pijnpunt als het gaat om naar de 1 miljoen warmtepompen.

Sybe Noordermeer: Wij willen daar graag een push aan geven en dat doen we ook. En tot nu toe denk ik dat we de goede kant op gaan. Maar het is wel belangrijk dat we dus inderdaad blijven uitstralen dat de uitrol van warmtepompen doorgaat, want anders gaan die mensen iets anders doen.

Brecht van Hulten: Ja, precies wat. Wat is er volgens jullie nodig om deze ontwikkeling Dus steeds meer mensen, steeds meer warmtepompen en misschien ook wel meer all electric te versnellen.

Susanne van Suylekom: Ik zou heel graag een landelijke aanpak zien waarbij om het even wat je oplossing is dat voor mensen duidelijk is wat de kosten gaan zijn, dat het bijvoorbeeld een vast bedrag is of desnoods voor iedereen eruit. Dat we ook niet meer met tig subsidieregelingen hoeven te werken, maar dat het veel meer systematisch en en op ja geoptimaliseerd voor de hele gebouwde omgeving wordt uitgerold. Dan zijn voor iedereen de kosten het laagst en weten mensen ook het beste waar ze allemaal aan toe zijn. Maar dat is wel voor Nederland een hele grote stap.

Brecht van Hulten: Ja, ik kijk even naar jou Sybe. Jij zit dicht bij waar er aan de knoppen gedraaid wordt.

Sybe Noordermeer: Uiteraard zeg maar zo laag mogelijke kosten. Dat zal zeker zorgen voor meer draagvlak. Het lastige is gewoon dat de manier waarop warmtenetten worden aangelegd waarop warmtepompen worden geïnstalleerd zijn heel andere systemen en je hebt ook lokaal draagvlak nodig. Je ontkomt er niet aan om bepaalde beslissingen over waar komt wel en niet een warmtenet op decentraal niveau te leggen. En ja, daar komen niet altijd ook alle financiële oplossingen bij elkaar. Dus dat is wel dat is een ingewikkeld vraagstuk. We hebben daarbij het Planbureau voor de Leefomgeving, die ook dit najaar weer komt met een update van goh, in welke wijk past nou wat het best als je kijkt naar nationale kosten? En op basis daarvan moeten we zullen we het toch moeten doen. En ja, dat is misschien niet perfect, maar het is wel het beste wat we hebben. En ja, de de collega's die met warmtenetten bezig zijn, zijn ook daar aan het kijken naar hoe ze dat zo aantrekkelijk mogelijk kunnen maken voor de eindgebruiker. Want daar zit vooral de problematiek aan die kant. Terwijl wij bij de warmtepompen zijn we veel meer bezig met goh, hoe kunnen we nou zorgen dat we die subsidie ook beschikbaar houden, zodat mensen weten inderdaad welk bedrag ze gaan betalen en dat dat niet hoger gaat worden. Maar ja, het makkelijker maken en zeggen iedereen kan zich bij hetzelfde telefoonnummer melden, dat zie ik toch niet op korte termijn gebeuren?

Brecht van Hulten: Nee, dat helaas niet. Maar het is wel goed om te merken dat we dus meer met warmtepompen in Nederland althans meer richting zonnepanelen gaan. Zeg maar hoe we hoe we tegenwoordig tegen. Over zonnepanelen. Je hoort er bij wijze van spreken niet bij als je ze niet hebt. Wanneer verwacht jij? Nou ja, er wordt veel makkelijker over besloten. Toen ik ze in 2013 kocht, keek de buurt me nog aan van: nou dat haal je er toch nooit uit. Maar daar wordt nu echt anders over gedacht. Wanneer zijn we met de warmtepompen zover als nu met de zonnepanelen schat jij in?

Susanne van Suylekom: Nou, voor maximaal tien jaar echt, max.

Brecht van Hulten: Oké, maar toch nog wel tien jaar. We hebben het nu steeds over bestaande bouw, maar even hoe zit dat bij nieuwbouw?

Sybe Noordermeer: Bij nieuwbouw is het eigenlijk al de norm dat je iets zonder aardgas aanlegt. Daar kom je wel ook met netcongestie in aanraking. Maar daar is gewoon een goede samenwerking tussen gemeentes, warmtebedrijven en ook uh ja, de andere initiatiefnemers bouwers om te zorgen dat dat per wijk goed bekeken wordt. Maar daar is in principe de standaard al dus zonder gas dus dan heb je het niet over hybride warmtepompen, maar over electric.

Brecht van Hulten: Tot slot heb jij nog een laatste advies, Susanne?

Susanne van Suylekom: Voor mensen die een warmtepomp overwegen?

Brecht van Hulten: Ja, ja of nou, misschien wil je wel een oproep doen. Je deed al een beetje een oproep natuurlijk. Laten we gewoon landelijk de regie nemen.

Susanne van Suylekom: Maar dat is omdat we dan voor iedereen uiteindelijk goedkoper en sneller. Dus dan is het beter voor de mensen. Het is beter voor onze doelstellingen, beter voor de wereld. Maar als mensen nu inderdaad denken ik, ik wil iets doen, ik wil alvast aan de slag. Ik ondersteun ook de oproep van Thuisbaas om niet te zeggen van eerst dit of eerst dat. Als je nu je installatie kan aanpassen en nog niet kan isoleren, ga dan voor je installatie en ga gewoon aan de slag en haal die energiecoach erbij. Laat je adviseren en kijk wat je wat je kan doen verduurzamen uiteindelijk. Energiebesparing loont.

Brecht van Hulten: Ja. Maar wil jij nog iets meegeven?

Sybe Noordermeer: Nee, dat onderschrijf ik helemaal. Je kan dus ook naar de website Verbeterjehuis.nl gaan en daar kijken. Welke maatregelen kan ik concreet nemen? Mocht je er ook snel achter kunnen komen wat je gemeente in jouw wijk voor plannen heeft. Als het gaat om een warmtenet of een warmtepomp, dan kan je nog gerichter kijken naar wat de oplossingen zijn die passen bij jouw specifieke woonsituatie. Maar ik zou inderdaad zeggen ga zelf aan de slag. Je hoeft niet te wachten.

Brecht van Hulten: Nee. En als we denken aan de nou de de branche die hiermee bezig is, heb je daar nog een wens op dat gebied?

Susanne van Suylekom: Ik hoop dat ze die passie helemaal niet verliezen in en dit al dit gedoe heen en weer met wetten en regels. Ik hoop dat ze met evenveel plezier blijven innoveren. Mooie nieuwe producten blijven neerzetten. Volgende week weer op de Energie Vakbeurs. Dat wordt echt ook gewoon weer puur genieten voor de liefhebbers. Dus ik Ik hoop gewoon dat hij dat hij lekker actief blijft doorgaan, want er komen nu ook gewoon warmtepompen van die negentig graden maken voor doorsnee rijtjeshuizen waar nog bijna niks is gebeurd. Dus er komen steeds meer opties.

Brecht van Hulten: Precies. En jij? Maar waar als we hier volgend jaar weer zitten?

Sybe Noordermeer: Ik heb er ook wel vertrouwen in dat het gewoon doorgaat, want dit kabinet onderschrijft ook gewoon het klimaatbeleid en zegt van in 2030 moeten we die doelen halen. Nou, als je kijkt, het kan uit de lengte of uit de breedte komen, maar die warmtenetten, die gaan er niet sneller liggen, dus er zal toch veel op de warmtepomp aankomen. En als ik in de installatiebranche zou werken, zou ik denken ja, daar zit dus wel degelijk business in.

Brecht van Hulten: Oké, dank jullie wel. Susanne van Suylekom en Sybe Noordermeer. Dit was aflevering 8 van Expeditie Energie, waarin we kennis en informatie delen over wat we gezamenlijk moeten doen om de doelen van het Klimaatakkoord te halen. Wil je meer weten? Kijk dan op Nplw.nl en alle afleveringen van Expeditie Energie vind je via Spotify of Apple Podcasts. Dank voor het luisteren en graag tot volgende keer!