Het Planbureau voor de Leefomgeving (PBL) komt aan het einde van dit jaar met een bijgewerkte Startanalyse aardgasvrije buurten. De startanalyse geeft informatie over 5 strategieën om gebouwen zonder aardgas te verwarmen. En is een hulpmiddel voor gemeenten bij het ontwikkelen van een warmteprogramma. “We roepen gemeenten op om waar mogelijk hun data te delen zodat de startanalyse het meest actuele beeld geeft”,  zegt Steven van Polen, programmaleider verduurzaming van de gebouwde omgeving bij het PBL.

Actualisatie van startanalyse nodig

In 2019 kwam de 1e startanalyse uit. Sindsdien is de (warmte)wereld behoorlijk veranderd. Van Polen: “De afgelopen jaren zijn onder andere de kosten van grondstoffen, materialen en arbeid behoorlijk gestegen wat zich ook doorvertaalt naar de kosten van warmtetechnologieën”. Daarnaast zijn gemeenten ook verplicht om in 2026 hun warmteprogramma op te leveren. Deze beide ontwikkelingen maakten dat er behoefte is aan een actualisatie.

Startpunt voor verdere besluitvorming

De startanalyse geeft per buurt inzicht in de nationale kosten voor verschillende aardgasvrije alternatieven. Van Polen: “De startanalyse biedt gemeenten een gevalideerde, uitgebreide dataset die zij kunnen gebruiken als startpunt voor verdere verkenning van kansrijke opties. Hoewel de startanalyse geen antwoord geeft op alle vragen, biedt het wel meer houvast bij het maken van keuzes.”

Startanalyse als hulpmiddel in complexe besluitvorming

Met de startanalyse hebben gemeenten een startpunt om hun beslissingen op te baseren, maar de startanalyse is slechts 1 van de puzzelstukjes in deze besluitvorming. De aansluiting op bestaande initiatieven, bredere ruimtelijke planvorming en de aanpak van energiearmoede zijn enkele andere elementen die niet zijn opgenomen in de startanalyse. Deze moeten gemeenten wel meenemen in de besluitvorming rondom de warmtetransitie. Een voorbeeld hiervan zijn de kosten voor de eindgebruiker waar de startanalyse ook inzicht in biedt. TNO werkt in een apart traject aan een dashboard om deze eindgebruikerskosten inzichtelijk te maken.

NPLW ontwikkelt momenteel de Handreiking Warmteprogramma, waarin ook de koppeling met de startanalyse wordt gelegd. In de handreiking zijn de voorwaarden voor gemeentelijke warmteprogramma’s opgenomen, wat eveneens helpt in de besluitvorming rondom de warmtetransitie.

Oproep om data te delen

Sinds de vorige startanalyse zijn er veranderingen in technologieën en zijn er ook stappen gezet door de gemeenten zelf. Zo is het mogelijk dat er meer informatie is over warmtebronnen of dat er al (vergevorderde) plannen zijn voor een warmtetechnologie in een buurt. Van Polen: “Het PBL wil zo goed mogelijk aansluiten op de meest actuele lokale data. Daarom willen we onze eigen data verrijken met de nieuwste inzichten vanuit de gemeente zelf. Gemeenten ontvangen van ons in maart 2024 via de accounthouders van het NPLW het verzoek om de warmtebrondata voor 30 april 2024 aan te vullen of te verbeteren. Zij kunnen aangeven voor welke buurten de resultaten niet weergegeven hoeven te worden. Dat kan tot 30 juni 2024.”